Námskrár

Stuðningsefni

Leita

Curriculum icon
Grunnskóli

Nýjasta útgáfa 2.1

Formáli

Almennur hluti

Greinasvið

Forsiða

Grunnskóli

Íslenska 2024
Kafli 19

Íslenska 2024

Hér er birtur endurskoðaður kafli 19 – Íslenska. Kaflinn öðlast þegar gildi og skulu breytingar á honum vera komnar til framkvæmda við upphaf skólaárs 2025/2026.

Íslenska 2013

Þessi kafli skiptist í þrennt, íslensku, íslensku fyrir þá sem hafa annað mál að móðurmáli eða hafa lengi dvalið í öðru landi og hafa ekki nægilegt vald á íslensku, og íslenskt táknmál heyrnarlausra og heyrnarskertra. Í þriðja hlutanum er miðað við nemendur sem minnstar forsendur hafa til þess að læra talað íslenskt mál. Fyrir heyrnarskerta nemendur sem hafa forsendur til þess að ná hæfniviðmiðum í talaðri íslensku er gert ráð fyrir að í einstaklingsnámskrá verði bætt við þáttum úr námskrárkafla íslensku. Hið sama gildir um nemendur með annað mál en íslensku. Getið er um viðmið sem þá varðar en að auki vísað til hæfniviðmiða í íslensku þar sem það á við. Á það skal bent að það er réttur heyrnarlausra og heyrnarskertra barna samkvæmt lögum nr. 61/2011 um stöðu íslenskrar tungu og íslensks táknmáls að öðlast þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.LeikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.LeikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun. er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun. í tveimur málum, táknmáli og íslensku, þar sem málin eru jafnrétthá en gegna mismunandi hlutverki í lífi þeirra. Einnig er mikilvægt að hafa í huga að nemendur með annað móðurmál en íslensku viðhaldi og rækti eigið móðurmál, en samkvæmt grunnskólalögum er stefnt að virku tvítyngi þessara nemenda.

Gerð er grein fyrir menntagildi og megintilgangi í þessum kafla. Tekið er mið af þeim sex grunnþáttum sem fjallað er um í 2. kafla, áhersluþáttum í námi sem fjallað er um í 6. kafla og lykilhæfniLykilhæfniSamkvæmt aðalnámskrá grunnskóla byggist lykilhæfni á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. Lykilhæfni snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum.LykilhæfniLykilhæfniSamkvæmt aðalnámskrá grunnskóla byggist lykilhæfni á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. Lykilhæfni snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum.Samkvæmt aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. grunnskóla byggist lykilhæfniLykilhæfniSamkvæmt aðalnámskrá grunnskóla byggist lykilhæfni á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. Lykilhæfni snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum. á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. LykilhæfniLykilhæfniSamkvæmt aðalnámskrá grunnskóla byggist lykilhæfni á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. Lykilhæfni snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum. snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum. sem skilgreind er í kafla 9.4 og 18. kafla. Sett eru fram hæfniviðmiðHæfniviðmiðSú hæfni sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils.HæfniviðmiðHæfniviðmiðSú hæfni sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils.hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils. við lok 4., 7. og 10. bekkjar. Í framhaldi er fjallað um kennsluhætti og námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.NámsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.Mat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. út frá hæfniviðmiðum.. Tekur sú umfjöllun mið af þeim áherslum sem birtast í hæfniviðmiðunum. Á grundvelli hæfniviðmiða eru kennsluaðferðir, námsefni og matsaðferðir valdar. Skal gera grein fyrir þeim í skólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla.SkólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla.Námskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum., starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. SkólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla. tekur mið af sérstöðu skóla. viðkomandi skóla. Í lok kaflans eru sett fram matsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat.MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat.MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat. eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. á valdi sínu við lok námstímabils. MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat. styðja við námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.. sem nýtt skulu eftir því sem við á, til að lýsa hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. nemanda við lok grunnskóla. Slík viðmið eru sett sérstaklega fyrir íslensku og íslenskt táknmál. Ekki eru sett sérstök matsviðmið fyrir íslensku sem annað tungumál en gert ráð fyrir að matsviðmið fyrir íslensku séu nýtt.*

*Birt hafa verið ný matsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat.MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat.MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat. eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. á valdi sínu við lok námstímabils. MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat. styðja við námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.. fyrir íslensku sem annað tungumál sem gert er ráð fyrir að séu gildandi viðmið. Sjá kafla 19.8.3

19.1

Menntagildi og megintilgangur íslensku

Traust kunnátta í móðurmáli er meginundirstaða staðgóðrar menntunar. Jafnframt er lestur öflugt tæki nemenda til að afla sér þekkingar og tjáning í ræðu og riti ein af nauðsynlegum forsendum þátttöku í samfélaginu.

Börn hefja skólagöngu talandi á móðurmáli sínu, hvort sem um er að ræða á íslensku, íslensku táknmáli eða öðru tungumáli. Skólinn verður í upphafi virkur þátttakandi í máluppeldi barnsins ásamt heimili þess. Þetta veldur því að námsgreinin íslenska, ásamt íslensku táknmáli fyrir heyrnarlausa og heyrnarskerta, hefur ákveðna sérstöðu meðal annarra námsgreina skólans.

Hlutverk íslenskukennslu, kennslu í íslensku táknmáli og máluppeldis er viðtækt og margbrotið. Mál og bókmenntir eru menningararfur þjóðarinnar sem ber að rækta, virða, njóta og þróa. Sá arfur á eflaust drjúgan þátt í stöðu læsis þjóðarinnar og hve sjálfsagt það þykir að læra að lesa, skrifa og beita máli svo skiljist. Kennslan hefur einnig það hlutverk að efla tjáningu og sköpun í töluðu máli og rituðu, nota málið og kynnast mætti þess. Gott og ríkulegt talmál er ein meginforsenda samskipta og miðlunar og svo á einnig við um ritmálið sem er miðill sköpunar og birtir nýja þekkingu. Með þeim hætti meðal annars gegnir íslenskukennsla og kennsla í íslensku táknmáli því hlutverki að vera miðill hugsunar og eintal skrifara við sjálfan sig ef þörf er á því. Nám í málunum á að taka mið af þessu og þar á að fræða um mál og bókmenntir og ekki síst efla færni í málnotkun. Við lok grunnskóla á nemandi að geta gert sér grein fyrir stöðu sinni og ábyrgð sem málnotanda. Hann á að átta sig á því að þegar skóla sleppir er það á hans ábyrgð að rækta og nýta málið sem tæki til náms, samskipta og þátttöku í lýðræðissamfélagi. Það er réttur hvers manns að öðlast þekkingu og færni í máli. Það skiptir einnig miklu að barn með annað mál en íslensku eigi þess kost að læra íslensku svo vel að það geti tekið fullan þátt í samfélaginu, notið menningar og átt þátt í því að móta hana. Hið sama gildir um þann sem er heyrnarskertur eða heyrnarlaus. Íslenskt táknmál er ekki síður en íslenska lykill að samfélaginu og virkri þátttöku í því.

Margþætt hlutverk náms í íslensku kallar á samstöðu og samstarf innan skóla um máluppeldi. Mikilvægt er að grunnskólar marki sér málstefnu á grundvelli aðalnámskrár og íslenskrar málstefnu sem Alþingi hefur samþykkt og að henni sé fylgt í öllum námssviðum. Megintilgangi íslenskukennslu má skipta í fjóra þætti.

19.2

Hæfniviðmið fyrir íslensku

HæfniviðmiðHæfniviðmiðSú hæfni sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils.HæfniviðmiðHæfniviðmiðSú hæfni sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils.hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils. í íslensku eru sett fram í fjórum mismunandi flokkum, talað mál, hlustun og áhorf mynda þann fyrsta, síðan lestur og bókmenntir, þá ritun og að síðustu málfræði. Í heildina sýnir taflan þá hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem hver einstaklingur skal búa yfir við lok 4., 7. og 10. bekkjar.

Talað mál, hlustun og áhorf
Við lok 4. bekkjar getur nemandi:Við lok 7. bekkjar getur nemandi:Við lok 10. bekkjar getur nemandi:
beitt skýrum og áheyrilegum framburði,tjáð sig skýrt og áheyrilega og gert sér grein fyrir gildi góðrar framsagnar,flutt mál sitt skýrt og áheyrilega og hefur tileinkað sér viðeigandi talhraða og fas,
tjáð sig með aðstoð leikrænnar tjáningar frammi fyrir hópi og staðið fyrirmáli sínu,tjáð eigin skoðanir og tilfinningar og haldið athygli áheyrenda, m.a. með aðstoð leikrænnar tjáningar,gert sér grein fyrir eðli góðrar framsagnar og framburðar og nýtt leiðbeiningar um framsögn, svo sem um áherslu, tónfall, hrynjandi og fas og lagað það að viðtakanda og samskiptamiðli á fjölbreyttan hátt, m.a. með leikrænni tjáningu,
sagt frá eftirminnilegum atburði og lýst ákveðnu fyrirbæri, endursagt efni sem hlustað hefur verið á eða lesið,tekið þátt í samræðum og rökræðum samkvæmt reglum,nýtt aðferðir sem hann hefur lært til að taka virkan þátt í samvinnu, samræðum og rökræðum, tjáð skoðanir sínar með ýmsum hætti, rökstutt þær og valið þeim miðil sem hentar,
hlustað og horft með athygli á upplestur, leikið efni, ljóð og söngva og greint frá upplifun sinni,hlustað af athygli og beitt þekkingu sinni og reynslu til að skilja það sem sagt er og greint frá aðalatriðum,hlustað, tekið eftir og nýtt sér upplýsingar í töluðu máli til fróðleiks og skemmtunar, einnig notið myndefnis, upplestrar, leikins efnis og tónlistar og gert grein fyrir skoðun sinni á viðkomandi efni,
nýtt sér og endursagt efni á rafrænu formi,nýtt sér myndefni og rafrænt efni á gagnrýninn hátt,nýtt sér fjölmiðla, svo sem útvarp, sjónvarp, kvikmyndir og rafrænt efni, og tekið afstöðu til þess sem þar er birt,
átt góð samskipti, hlustað og sýnt kurteisi.átt góð samskipti, hlustað, gætt tungu sinnar og sýnt viðeigandi kurteisi.átt góð samskipti þar sem gætt er að máli, hlustun, tillitssemi, virðingu og kurteisi.
Lestur og bókmenntir
Við lok 4. bekkjar getur nemandi:Við lok 7. bekkjar getur nemandi:Við lok 10. bekkjar getur nemandi:
beitt aðferðum við umskráningu hljóða og stafa þannig að lestur verði lipur og skýr,lesið texta við hæfi með góðum hraða og af skilningi, lagt mat á hann og túlkað,lesið almenna texta af öryggi og með góðum skilningi, lagt mat á þá og túlkað,
nýtt góðan orðaforða við að skilja texta og ráðið í merkingu orðs út frá samhengi,notað þekkingu og reynslu ásamt ríkulegum orðaforða við lestur og skilning á texta,skilið mikilvægi þess að geta lesið og eflt eigið læsi,
tengt þekkingu sína og reynslu við lesefni í því skyni að ná merkingu þess,greint og fjallað um aðalatriði í texta og helstu efnisorð og notað mismunandi aðferðir við lestur og skilning á texta,og m.a. valið og beitt mismunandi aðferðum við lestur,
valið sér lesefni eftir áhuga og þörf og lesið sögur, ljóð og fræðandi efni, sem hæfir lestrargetu, sér til ánægju og skilnings,lesið sér til ánægju og fróðleiks og gert öðrum grein fyrir þeim áhrifum sem texti hefur á hann,greint og skilið aðalatriði og aukaatriði í margs konar texta og glöggvað sig á tengslum efnisatriða,
lesið ævintýri, sögur og ljóð ætluð börnum,lesið gamlar og nýjar bókmenntir, þar á meðal þjóðsögur, ljóð og bókmenntir ætlaðar börnum og unglingum,gert sér grein fyrir eðli og einkennum margvíslegra textategunda og gert öðrum grein fyrir því,
beitt hugtökum eins og persónu, söguþræði, umhverfi og boðskap,greint nokkur frásagnarform bókmennta og beitt fáeinum bókmenntafræðilegum hugtökum til að efla skilning, svo sem tíma, sjónarhorni, sögusviði og boðskap,lesið, túlkað, metið og fjallað um fjölbreyttar íslenskar og erlendar bókmenntir og gert sér grein fyrir gildi bókmennta,
beitt fáeinum algengum hugtökum í bragfræði svo sem rími, kvæði, vísu og ljóðlínu,beitt nokkrum hugtökum til að fjalla um form og innihald ljóða, svo sem ríma, ljóðstafi, hrynjandi, líkingar og boðskap,beitt nokkrum grunnhugtökum í bókmenntafræði, svo sem minni, fléttu, sjónarhorni og sögusviði og kannast við myndmál, algengustu tákn og stílbrögð,
aflað sér upplýsinga úr ýmsum tiltækum gagnabrunnum, svo sem bókum og á rafrænu formi,aflað upplýsinga úr bókum og fjölbreyttu rafrænu efni, unnið úr þeim og nýtt við lausn verkefna, lagt nokkurt mat á gildi og trúverðugleika upplýsinga, notað algeng hugtök í bragfræði í umfjöllun um bundið mál og óbundið, lesið og túlkað ljóð af ýmsum toga og frá ýmsum tímum,
lesið úr táknmyndum og myndrænu efni, svo sem einföldum skýringarmyndum, kortum og myndritum,lesið úr einföldum tölulegum og myndrænum upplýsingum og túlkað þær,leitað og aflað sér heimilda úr ýmsum gagnabrunnum og lagt mat á gildi og trúverðugleika ritaðs máls, svo sem fjölmiðla- og margmiðlunarefnis, og tekið gagnrýna afstöðu til þess,
valið bók eða annað lesefni og lesið sér til ánægjuvalið sér fjölbreytt lesefni við hæfi til gagns og ánægju,unnið úr tölulegum og myndrænum upplýsingum, túlkað þær, tengt saman efni sem sett er fram á ólikan hátt og nýtt sér,
valið sér lesefni til gagns og anægju og komið fram sem sjálfstæður lesandi sem gerir sér grein fyrir gildi þess að lesa.
Ritun
Við lok 4. bekkjar getur nemandi:Við lok 7. bekkjar getur nemandi:Við lok 10. bekkjar getur nemandi:
dregið rétt til stafs og skrifað skýrt og læsilega,skrifað læsilega og af öryggi með persónulegri rithönd, beitt algengum aðgerðum í ritvinnslu, gengið frá texta og notað orðabækur,skrifað skýrt og greinilega og beitt ritvinnslu af öryggi, notað orðabækur og önnur hjálpargögn, gengið frá texta, vísað til heimilda og skráð þær,
nýtt í ritun þekkingu á grunnþáttum í byggingu texta, svo sem upphafi, meginmáli og niðurlagi,valið textategund, skipulagt og orðað texta, svo sem sögur, frásagnir, lýsingar og fyrirmæli, á þann hátt sem hæfir tilefni,beitt skipulegum vinnubrögðum við ritun, skipað efnisatriðum í röklegt samhengi og mótað málsgreinar og efnisgreinar,
samið texta frá eigin brjósti, svo sem sögu, frásögn, ljóð eða skilaboð,samið texta þar sem beitt er eigin sköpun, notið þess að tjá hugmyndir sínar og reynslu og veitt öðrum hlutdeild með því að kynna ritunina eða leyfa öðrum að lesa,tjáð hugmyndir sínar og skoðanir og fært rök fyrir þeim í rituðu máli, samið texta frá eigin brjósti og er óhræddur við að beita ríkulegu tungutaki í skapandi ritun,
beitt einföldum stafsetningarreglum og notað tiltæk hjálpargögn við hæfi,beitt helstu atriðum stafsetningar og greinamerkjasetningar og hefur náð valdi á þeim,beitt reglum um réttritun, hefur náð góðu valdi á stafsetningu og gerir sér grein fyrir að rétt stafsetning er virðing við mál, texta og lesanda,
nýtt sér fyrirmyndir í ritun, svo sem af lestri bóka, blaða eða rafræns efnis,lesið texta og skoðað hann með það í huga að kanna hvernig höfundur skrifar og nýtt það við eigin ritun,valið og skrifað mismunandi textagerðir sem hæfa viðkomandi verki og beitt mismunandi orðaforða og málsniði við hæfi,
skrifað texta á tölvu og beitt einföldustu aðgerðum í ritvinnslu,skrifað texta á tölvu og beitt nokkrum aðgerðum í ritvinnslu, vísað til heimilda,notað helstu aðgerðir við ritvinnslu, valið viðeigandi heimildir, vísað til þeirra og sett í heimildaskrá svo sem reglur kveða á um,
skrifað og leyft öðrum að njóta þess með upplestri höfundar eða lestri lesanda.skrifað texta með ákveðinn lesanda í huga, á blað eða tölvu.skrifað rafrænan texta og tengt texta, mynd og hljóð eftir því sem við á, gerir sér grein fyrir lesanda og miðar samningu við hann.
Málfræði
Við lok 4. bekkjar getur nemandi:Við lok 7. bekkjar getur nemandi:Við lok 10. bekkjar getur nemandi:
beitt töluðu máli og rituðu af nokkru öryggi og ræður yfir orðaforða og málskilningi sem hæfir þroska,gert sér nokkra grein fyrir eigin máli og hefur skilning á gildi þess að bæta það,beitt helstu málfræðihugtökum í umræðu um notkun málsins og þróun þess,
þekkt og fundið helstu einingar málsins, svo sem bókstafi, hljóð, orð, samsett orð og málsgrein,notað allríkulegan orðaforða í ræðu og riti, gert sér grein fyrir margræðni orða og nýtt sér málfræðikunnáttu sína við orðmyndun, tal og ritun,valið orð í tali og ritun í samræmi við málsnið, gert sér grein fyrir mikilvægi þess að rækta orðaforðann og nýtt reglur um orðmyndun og einingar orða við ritun,
raðað í stafrófsröð og gert sér grein fyrir notagildi þess við leit og skipulag,nýtt sér kunnáttu og færni til að fletta upp orðum í orðabókum og öðrum gagnabrunnum um mál,flett upp í handbókum, orðasöfnum og rafrænum orðabönkum og nýtt sér málfræðilegar upplýsingar sem þar er að finna,
gert sér grein fyrir mismunandi hlutverki nafnorða, lýsingarorða og sagnorða,áttað sig á hvernig orðaforðinn skiptist í sagnorð, fallorð og óbeygjanleg orð og greint hlutverk og helstu einkenni þeirra,áttað sig á beygingarlegum og merkingarlegum einkennum orðflokka og gert sér grein fyrir hlutverki þeirra í eigin texta og annarra,
leikið sér með ýmis einkenni tungumálsins, svo sem margræðni orða og fundið kyn og tölu,notað orðtök og málshætti í töluðu máli og rituðu og greint notagildi þeirra i texta,notað fleyg orð, algeng orðtök, málshætti og föst orðasambönd til að auðga mál sitt og gerir sér grein fyrir þýðingu lestrar, ekki síst bókmennta, í þessu skyni,
búið til málsgreinar og ráðið við að greina málsgreinar í eigin texta,beitt þekkingu sinni á málfræði við að búa til setningar, málsgreinar og efnisgreinar og gert sér grein fyrir fjölbreytileika málsins,gert sér grein fyrir mismunandi málnotkun og málsniði eftir efni og tilefni. Áttar sig á staðbundnum, starfstengdum og aldurstengdum tilbrigðum í orðaforða og málnotkun og þekkir til helstu framburðarmállýskna,
greint mun á samnöfnum og sérnöfnum og m.a. bent á þau í eigin texta,beitt þekkingu sinni á málfræðilegum hugtökum í umræðu um mál, ekki síst eigið mál, talað og ritað,áttað sig á skyldleika íslensku við önnur mál og að tungumál, þar á meðal íslenska, breytast sífellt,
leikið sér með orð og merkingu, svo sem með því að ríma og fara í orðaleiki,nýtt orðaforða sinn til að skapa ný orð og orðasambönd og notað þau í texta,áttað sig á og beitt sköpunarmætti tungumálsins og nýtt það m.a. við ritum, tal, við nýyrðasmíð, í orðaleikjum og skáldskap,
gerir sér grein fyrir markmiði þess að læra íslenska málfræði.gert sér grein fyrir notagildi íslenskrar málfræði, m.a. við ritun og stafsetningu.gert sér grein fyrir mikilvægi góðrar færni í máli, ábyrgð sinni við að bæta mál sitt og getur nýtt þekkingu sína á íslenskri málfræði við nám í erlendum tungumálum.
19.3

Íslenska sem annað tungumál

Íslenska sem annað tungumál er ætluð nemendum sem eru að ná tökum á íslensku og eiga ekki íslensku að móðurmáli. Markmið með kennslunni eru að nemendur tileinki sér og læri íslensku þannig að þeir geti stundað alhliða nám í íslensku skólastarfi með jafnöldrum og tekið virkan þátt í samfélaginu. Gera má ráð fyrir að nemendur fylgi hæfniviðmiðum í íslensku sem öðru tungumáli í tvö til fjögur ár. Eftir það fylgja þeir aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp.AðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp.Námskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. AðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. AðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. AðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. er hin opinbera stefna, skólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla. byggir á aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. og skólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla. og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. í íslensku samkvæmt aldurstengdum viðmiðum.

Ábyrgð á íslenskunáminu hvílir á skólastjórnendum, umsjónarkennurum, íslenskukennurum og kennurum allra námssviða sem þurfa að vinna saman til að námið verði markvisst. Eins er brýnt að allt starfsfólk sem kemur að námi eða frístundastarfi nemendanna sé upplýst um hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. þeirra í íslensku og taki þátt í að styðja við námið. Foreldrar bera ábyrgð á að styðja við íslenskunám barna sinna og að rækta og þróa eigið móðurmál til að stuðla að virku fjöltyngi.

Hópur nemenda sem stundar nám í íslenskum skólum og lærir íslensku sem annað tungumál er fjölbreyttur. Ýmislegt getur haft áhrif á íslenskunámið sem nauðsynlegt er að taka mið af: Bakgrunnur hópsins er ólíkur, móðurmál eru mismunandi og reynsla af fyrri skólagöngu mismikil. Menningarbakgrunnur nemendanna er fjölbreyttur og hver einstaklingur hefur sinn sérstaka persónuleika, áhugasvið, þekkingu og námsgetu. Aðrir þættir sem geta skipt máli eru tilfinningaleg líðan, stuðningur heimilis, væntingar, áhugahvöt og hversu mikið nemandi leggur sig fram

Kanna skal námslega stöðu nemenda meðal annars á sterkasta tungumáli hans. Námsáætlun nemandans byggir á því mati að höfðu samráði við foreldra. Nemendur sem hafa náð færni í móðurmáli og öðrum tungumálum skulu hvattir og þeim gefin tækifæri til að tengja málin við íslensku og byggja á hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem þeir hafa öðlast í gegnum önnur tungumál, bæði færni og þekkingu.

Börn geta lært fleiri en eitt tungumál samtímis eða hvert á eftir öðru en til þess að ná færni í tungumálunum þurfa þau að fá góðan stuðning og málörvun. Þau þurfa að fá ríkuleg tækifæri til að efla íslenskufærni sína, ekki eingöngu í skólastarfi heldur líka í frístundum, félagsstarfi og samfélaginu almennt. Grundvallaratriði er að nemendurnir verði virkir málnotendur á íslenska tungu. Það felur í sér að þeir öðlist ekki eingöngu færni í að skilja talað og ritað mál heldur einnig að þeir geti tekið þátt í umræðum sem tengjast viðfangsefni námsins og efli stöðugt ritunarfærni sína á þann hátt sem nám gerir kröfur um á hverju stigi. Kennsluhættir og námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.NámsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.Mat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. út frá hæfniviðmiðum. skal vera fjölbreytt og taka mið af öllum hæfniviðmiðum á öllum sviðum íslensku sem annars tungumáls.

Mikilvægt er að foreldrar séu reglulega upplýstir um stöðu og framfarir barna sinna og þarfir þeirra fyrir stuðning við námið. Hér er átt við bæði þann stuðning sem skólinn veitir og þann stuðning sem foreldrar geta veitt börnum sínum við námið og félagslega virkni þeirra. Einnig er mikilvægt að foreldrar fái tækifæri til að upplýsa skólann um þarfir, menningu og stöðu barnsins.

Við lok grunnskóla skal gefa nemendum lokaeinkunn í íslensku sem öðru tungumáli ef þeir hafa fylgt viðmiðum um hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. samkvæmt hæfnirömmum íslensku sem annars tungumáls allt til loka grunnskóla. Á því mati skal áframhaldandi nám byggja. Þó ber að hafa í huga að nemendur þurfa markvissa kennslu og stuðning þegar þeir byrja að fylgja aldurstengdum viðmiðum í íslensku.

Hæfnirammar

Hæfnirammarnir eru þrepaskiptir og lýsa stigvaxandi hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. nemenda í íslensku sem öðru tungumáli. Römmunum er ætlað að lýsa hæfni sem krafist er í notkun íslensku á öllum sviðum tungumálanáms. Hæfnirammarnir miða ekki við aldur nemandans heldur stöðu hans í íslensku. Þó má gera ráð fyrir að yngri nemendur fylgi viðmiðum í íslensku sem öðru tungumáli í skemmri tíma en þeir eldri.

Forstig er fyrir nemendur með litla sem enga þekkingu á íslensku tungumáli, þá sem eru ólæsir í móðurmáli sínu, þekkja ekki latneskt stafróf eða þurfa sérstaka þjálfun í íslenskum málhljóðum og að tengja þau við rittáknin. Áherslan er á lestur og íslenskt hljóðkerfi á þessu stigi. Þær hæfnilýsingar sem eiga við forstig eru þau viðmið sem unnið skal að. Að loknu forstigi er miðað við að nemendur nái hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem lýst er á 1. stigi að því gefnu að hæfniviðmiðum forstigs sé náð.

1. stig er fyrir nemendur sem teljast byrjendur í íslensku en eru vel læsir í móðurmáli, þekkja latneskt letur og eiga auðvelt með að tileinka sér íslensk málhljóð og íslensk rittákn. Áhersla er á grunnorðaforða, grunnþekkingu í íslenskri málfræði, einfaldar ritunaræfingar, mikinn lestur og hlustun auk markvissrar talþjálfunar í almennu, daglegu tali.

2. stig. Hér eru nemendur orðnir nokkuð færir í munnlegri tjáningu og hafa daglegan orðaforða nokkurn veginn á valdi sínu. Mikil orðaforðasöfnun á sér stað á þessu stigi og málfræðinotkun eflist samhliða. Kröfur um hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. í rituðu máli aukast og áhersla er lögð á námsorðaforða eftir því sem kostur er. Nemendur fylgja aðlöguðum námsáætlunum í öllum bóklegum greinum.

3. stig. Hér eru nemendur komnir með góðan grunn í íslensku og geta einbeitt sér að því að safna orðaforða og þróa færni sína í námstengdri málnotkun á breiðum grunni á öllum hæfnisviðum. Þegar nemendur hafa náð þeirri hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem lýst er á þriðja stigi eiga þeir að geta fylgt almennum aldurstengdum viðmiðum og námsáætlunum í öllum bóklegum greinum en með stuðningi ef þarf.

19.4

Hæfniviðmið fyrir íslensku sem annað tungumál

Skilningur – hlustun

Forstig, nemandi:
  • Skilur einfalt daglegt mál sem varðar hann sjálfan ef talað er hægt og skýrt, s.s. einfaldar spurningar og svör.
  • Skilur mjög einfaldar leiðbeiningar með stuðningi mynda, látbragðs o.fl.
  • Greinir einstök orð og tölustafi sem kenndir hafa verið í einföldu hljóð- og myndefni.
  • Skilur grunnorðaforða, orð á 1. þrepi: orð yfir hluti, fólk og dýr, tölustafi og daglegar athafnir í nánasta umhverfi, í skólanum, frístundinni og heima.

 

1. stig, nemandi:2. stig, nemandi:3. stig, nemandi:
Skilur einfalt daglegt mál sem varðar hann sjálfan, skólann, fjölskylduna og áhugamál ef talað er hægt og skýrt.Skilur dagleg samtöl, og umræður sem tengjast kunnuglegum aðstæðum einkum ef talað er skýrt.Skilur nokkuð auðveldlega daglegar samræður í tengslum við áhugasvið og annað í kunnuglegu umhverfi.
Skilur að nokkru leyti leiðbeiningar og það mál sem notað er í kennslustofunni ef talað er hægt.Skilur nákvæmar leiðbeiningar og fyrirmæli tengd námsgreinum.Skilur megininntak í umræðum og fræðslu um viðfangsefni ýmissa námsgreina.
Fylgir meginþræði og greinir upplýsingar í einföldum, kunnuglegum frásögnum með sjónrænum stuðningi og orðaforða sem hefur verið kenndurSkilur helstu atriði í kynningum, fræðslu og útskýringum með sjónrænum stoðum og skýrum dæmum.Skilur megininntak kynninga og fræðslu í ýmsum námsgreinum og efni í fjölmiðlum sem höfðar til hans og er á skýru máli.
Skilur grunnorðaforða, orð á 1. þrepi: orð yfir hluti, fólk og dýr, tölustafi og daglegar athafnir í nánasta umhverfi, í skólanum, frístundinni og heimaHefur öðlast grunnskilning á mikilvægum orðaforða námsgreina, þ.e. orðaforða á 2. og 3. þrepi (t.d. í náttúru- og samfélagsgreinum).Er kominn með nokkuð góða þekkingu á námsorðaforða á 2. og 3. þrepi, til skilnings sem samsvarar aldri barnsins og því sem gera má ráð fyrir að jafnaldrar hafi þekkingu á.

Skilningur – Lestur

Forstig, nemandi:
  • Tengir íslensk málhljóð við rittákn þeirra. Byrjar að þjálfa sig í umskráningu og nær byrjunarfærni í lesfimi.
  • Getur lesið og skilið einföld orð og einfaldar lykilsetningar sem honum hafa verið kenndar og eru algengar eða eru studdar myndefni.
  • Nýtir sér myndir og tákn til að skilja og skýra merkingu orða.
  • Getur lesið mjög einfalda texta með stuðningi t.d. mynda.
1. stig, nemandi:2. stig, nemandi:3. stig, nemandi:
Þekkir íslenska stafrófið og íslensku málhljóðin.Getur lesið og skilið texta almenns eðlis með orðaforða sem kemur oft fyrir í námi í skólanum.Getur fylgt meginhugmynd og rökum í texta almenns eðlis og getið sér til um merkingu orða út frá samhengi texta.
Getur lesið og skilið einföld orð og setningar sem hafa verið kenndar.Getur lesið og skilið texta úr námsefni með stuðningi lykilhugtaka, orðalista, mynda og annarra hjálpargagna.Getur lesið texta námsbókanna með viðeigandi stuðningi (orðalista, orðabóka og mynda).
Nýtir sér myndir og tákn til að skilja og skýra merkingu orða.Getur getið sér til um merkingu einstakra orða út frá samhengi og áætlað merkingu setningar, ef hann þekkir efnið sem um ræðir.Getur fundið lykilupplýsingar í texta og safnað upplýsingum úr ýmsum textahlutum til að leysa verkefni.
Getur lesið og skilið einfalda texta af nokkurri lipurð.Getur fylgt söguþræði í stuttum sögum og frásögnum á einföldu máli.Getur lesið einfaldar skáldsögur í fullri lengd.

Tjáning – Talað mál, samskipti og frásögn

Forstig, nemandi:
  • Getur, með stuðningi, tekið þátt í einföldum samræðum er varða hann sjálfan, sé talað hægt og skýrt, endurtekið og umorðað eftir þörfum.
  • Getur beðið um aðstoð á einfaldan hátt og spurt einfaldra spurninga.
  • Getur kynnt sig, heilsað, kvatt og þakkað fyrir sig.
  • Kann grunnorðaforða, orð á 1. þrepi: getur nefnt orð yfir hluti, liti, fólk, daga, tölur og dýr og einfaldar setningar um daglegar athafnir í nánasta umhverfi, í skólanum, frístundinni og heima.
  • Getur á einfaldan hátt tjáð hvað honum líkar/líkar ekki og sagt frá líðan sinni.
  • Getur stafað nafnið sitt og gefið upp símanúmer.
1. stig, nemandi:2. stig, nemandi:3. stig, nemandi:
Getur, með stuðningi, tekið þátt í einföldum samræðum er varða hann sjálfan, sé talað hægt og skýrt, endurtekið og umorðað eftir þörfum.Getur tekið þátt í flestum daglegum samtölum án mikils stuðnings.Getur tekið þátt í tiltölulega löngum samtölum um efni sem er til umræðu ef viðmælandi gerir sér far um að sýna skilning og koma til móts við nemandann.
Getur beðið um aðstoð á einfaldan hátt og spurt einfaldra spurninga.Getur spurt einfaldra spurninga og nýtt til þess orð og setningar úr námsefninu og átt samskipti við samnemendur um námsefnið.Getur tekið þátt í umræðum um viðfangsefni hinna ýmsu námsgreina.
Getur kynnt sig, heilsað, kvatt og þakkað fyrir sig.Getur sagt frá áætlunum, venjum, daglegum athöfnum, liðnum atburðum og persónulegri reynslu.Getur tekið þátt í samræðum um áhugamál og frístundir í raun- og netheimum, tjáð skoðanir og rökstutt þær.
Kann grunnorðaforða, orð á 1. þrepi: getur nefnt orð yfir hluti, liti, fólk, daga, tölur og dýr og einfaldar setningar um daglegar athafnir í nánasta umhverfi, í skólanum, frístundinni og heima.Getur flutt undirbúna kynningu um efni sem hann þekkir vel og svarað spurningum áheyrenda en gæti þurft að biðja um endurtekningu.Getur útbúið og flutt kynningu á efni sem hann þekkir og svarað spurningum ef þær eru orðaðar skýrt.
Getur á einfaldan hátt tjáð hvað honum líkar/líkar ekki og sagt frá líðan sinni.Getur auðveldlega tjáð sig um það sem honum líkar/mislíkarGetur að mestu tjáð skoðanir sínar á skýran hátt.
Getur með takmörkuðum orðaforða lýst hlut eða mynd með því að hafa undirbúið sig fyrir fram.Getur lýst fólki, stöðum og hlutum á einfaldan hátt.Getur sagt í smáatriðum frá atburðum, viðbrögðum við þeim og lýst reynslu.

Tjáning – Ritun

Forstig, nemandi:

  • Getur skrifað íslenska stafrófið eftir fyrirmynd.
  • Þekkir íslenska ritátt.
  • Getur afritað orð og setningar.
  • Getur skrifað einföld orð og einfaldar setningar sem hann hefur lært.
  • Getur skrifað nafnið sitt.
  • Getur teiknað röð mynda og með aðstoð skrifað stök orð eða setningar til að lýsa því sem er að gerast á myndunum (t.d. einföld dagbók).
1. stig, nemandi:2. stig, nemandi:3. stig, nemandi:
Getur skrifað stök orð og einfaldar setningar um sjálfan sig.Getur skrifað einfalda texta sem tengjast daglegum athöfnum, persónulegum högum, líðan, áhugamálum og viðhorfum með stuðningi hjálpargagna.Getur skrifað samfelldan texta um margvísleg efni og tengt efnisgreinar í línulega, rökrétta heild með viðeigandi tengiorðum, (þótt textinn sé ekki málfræðilega réttur).
Getur skrifað nafn sitt, heimilisfang og nafn skólans.Getur skrifað stuttar lýsingar á atburðum, fyrri viðfangsefnum og reynslu.Getur skrifað óformlegan og formlegan texta t.d. á samfélagsmiðlum. Getur hagað orðum sínum með lesanda í huga og í samræmi við inntak og tilgang.
Getur skrifað orð og orðasambönd til að lýsa hversdagslegum hlutum (t.d. lit eða stærð).Getur svarað spurningum tengdum náminu skriflega með viðeigandi stuðningi orðalista og lykilorðavinnu.Getur tjáð skriflega skoðun sína á námsefni, kvikmyndum, bókum eða sjónvarpsþáttum með viðeigandi orðaforða.
Getur skrifað einfaldar setningar til að lýsa atburðum í myndasögu.Getur búið til stutta kynningu í skýrslu eða á veggspjaldi um efni tengt náminu með myndum og stuttum textum.Getur skrifað námsritgerðir og notar námsorðaforða með viðeigandi stuðningi orðalista og orðabóka.
Getur fært dagbók sem lýsir daglegum athöfnum, fólki og stöðum í stuttum setningum.Getur skrifað stuttar, einfaldar frásagnir, t.d. inngang að sögu eða framhald af sögu með stuðningi hjálpargagna.Getur gert grein fyrir reynslu, lýst tilfinningum og viðbrögðum í samfelldum texta. Getur skrifað samfellda sögu, með upphafi, atburðarás og sögulokum.
Hefur grunnþekkingu á íslenskri málfræði og beitir henni í ritun.Hefur grunnþekkingu í íslenskri málfræði og beitir henni í ritun.Hefur öðlast breiðan grunn í íslenskri málfræði og beitir henni í ritun.
19.5

Íslenskt táknmál og íslenska

Traust kunnátta í íslensku táknmáli og íslensku er ein meginundirstaða staðgóðrar menntunar heyrnarlausra og heyrnarskertra. Námsgreinin tvítyngi íslensks táknmáls og íslensku er skipulögð sem heildstæð námsgrein á sama hátt og íslenskan sem móðurmál. Auk þess er þjálfun í táknmáli, íslensku ritmáli og jafnvel talmáli, þegar börnin nota það til samskipta, felld inn í allar námsgreinar grunnskóla. Í þessum kafla eru sett fram hæfniviðmiðHæfniviðmiðSú hæfni sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils.HæfniviðmiðHæfniviðmiðSú hæfni sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils.hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils. fyrir talað táknmál og tjáningu með og án táknmálstúlks, íslenskt táknmál og íslensku, lestur og bókmenntir, skráningu táknmálstexta og ritun og loks málfræði. Ekki eru hér sett fram sérstök hæfniviðmið vegna táknmáls í öðrum námsgreinum eða námssviðum, en hafa verður í huga sérstakar þarfir táknmálsnemenda þegar þeir leggja stund á aðrar námsgreinar, ekki síst í námi í erlendum tungumálum. Táknmálsnemendur eiga að fá tækifæri til að nota íslenskt táknmál við nám í öllum námsgreinum, eftir því sem við verður komið og fá viðeigandi táknmálstúlkun.

Litið er svo á að íslenska táknmálið sé hið daglega samskipta- og kennslumál en einnig íslenska eða að minnsta kosti íslenskt ritmál. Leggja ber áherslu á öflugt samstarf við heimilin um þjálfun í íslensku táknmáli og íslensku á öllum stigum grunnskóla. Þetta er mikilvægt samstarfsverkefni heimila og skóla og fjölskyldan gegnir veigamiklu hlutverki í að skapa virðingu fyrir báðum málunum, styrkja þau og rækta og viðhalda áhuga nemenda, ekki síst hvað varðar þjálfun í lestri myndefnis á táknmáli, lestri íslensku og tjáningu og almennri málrækt.

19.6

Hæfniviðmið fyrir íslenskt táknmál og íslensku

HæfniviðmiðHæfniviðmiðSú hæfni sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils.HæfniviðmiðHæfniviðmiðSú hæfni sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils.hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem nemanda er ætlað að hafa náð tökum á við lok tiltekins námstímabils. í íslensku táknmáli eru sett fram í fjórum mismunandi flokkum með sambærilegum hætti og í íslensku, þ.e. talað táknmál og tjáning með og án táknmálstúlks, lestur og bókmenntir, skráning táknmálstexta og ritun og málfræði. Í heildina sýnir taflan þá hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem hver einstaklingur skal búa yfir við lok 4., 7. og 10. bekkjar.

Talað táknmál og tjáning með og án táknmálstúlks
Við lok 4. bekkjar getur nemandi:Við lok 7. bekkjar getur nemandi:Við lok 10. bekkjar getur nemandi:
talað táknmál skýrt, hefur áferðarfallegan framburð og getur nýtt sér leiðbeiningar og aðstoð við að bæta framburð og framsögn,tjáð sig skýrt og skilmerkilega með og án táknmálstúlks og gert sér grein fyrir gildi góðrar framsagnar,flutt mál sitt skýrt og skilmerkilega með og án táknmálstúlks og hefur tileinkað sér viðeigandi talhraða og fas,
tjáð sig með aðstoð leikrænnar tjáningar frammi fyrir hópi og túlkað á táknmáli eða leikið texta af ýmsum gerðum,staðið fyrir máli sínu, tjáð eigin skoðanir og tilfinningar og haldið athygli áheyrenda, m.a. með aðstoð leikrænnar tjáningar,gert sér grein fyrir eðli góðrar framsagnar og framburðar og nýtt leiðbeiningar um framsögn, svo sem um áherslu, látbrigði, hrynjandi og fas og lagað það að viðtakanda og samskiptamiðli á fjölbreyttan hátt, m.a. með leikrænni tjáningu,
sagt frá eftirminnilegum atburði og lýst ákveðnu fyrirbæri og endursagt efni sem hlustað hefur verið á, horft á eða lesið,flutt mál sitt skipulega með viðeigandi áherslum og túlkun og tekið þátt í samræðum og rökræðum samkvæmt reglum, með og án táknmálstúlks,nýtt aðferðir sem hann hefur lært til að taka virkan þátt í samvinnu, samræðum og rökræðum, tjáð skoðanir sínar með ýmsum hætti, rökstutt þær og valið þeim miðil sem hentar,
hlustað og horft með athygli og skilningi á upplestur á táknmáli, túlkað leikið efni, ljóð og söngva og greint frá upplifun sinni,hlustað af athygli og beitt þekkingu sinni og reynslu til að skilja það sem tjáð er á ólíkan máta og kann að bregðast við á viðeigandi hátt,hlustað, tekið eftir og nýtt sér upplýsingar sem eru túlkaðar af töluðu máli til fróðleiks og skemmtunar, einnig notið myndefnis, túlkaðs upplestrar, leikins efnis og tónlistar og gert grein fyrir skoðun sinni á viðkomandi efni,
nýtt sér og endursagt efni á rafrænu formi,nýtt sér myndefni og rafrænt efni á gagnrýninn hátt,nýtt sér fjölmiðla, svo sem sjónvarp, kvikmyndir og rafrænt efni, og tekið afstöðu til þess sem þar er birt,
átt góð samskipti, hlustað og sýnt kurteisi.átt góð samskipti, hlustað, sýnt viðeigandi kurteisi og gætt að máli sínu.átt góð samskipti þar sem gætt er að máli, hlustun, tillitssemi, virðingu og kurteisi og gert sér grein fyrir því hvað er viðeigandi við mismunandi aðstæður.
Lestur og bókmenntir
Við lok 4. bekkjar getur nemandi:Við lok 7. bekkjar getur nemandi:Við lok 10. bekkjar getur nemandi:
notið þess að horfa á frásagnir og lestur á táknmáli og tileinkað sér efni þeirra,tileinkað sér efni úr bókum og fræðsluefni sem flutt er á táknmáli og lagt mat á það og túlkað,áttað sig á mismunandi leiðum til að koma boðskap á framfæri í táknmálstexta,
nýtt góðan táknforða við að skilja táknmálstexta,notað þekkingu og reynslu ásamt ríkulegum táknforða, þ.m.t. döfftákn, við skilning á táknmálstextum,skilið mikilvægi þess að efla eigin skilning á mismunandi mállýskum og framsetningu á táknmáli hjá fólki á ólíkum aldri, með ólíka félagslega stöðu, menntun og menningarlegan bakgrunn,
beitt aðferðum við umskráningu orða í táknmyndir og tengt þekkingu sína og reynslu við lesefni í því skyni að ná merkingu þess og samhengi í einföldum texta á íslensku,greint og fjallað um aðalatriði og helstu efnisorð í texta og notað efnisorð við endursögn á táknmáli,lesið með gagnrýnu hugarfari og greint aðalatriði frá auka- atriðum, dregið ályktanir af efni táknmálstexta, táknmálsfrétta og ritaðs texta,
valið sér bækur á íslensku ætlaðar börnum og lesið sér til ánægju,lesið sér til ánægju og fróðleiks og gert öðrum grein fyrir innihaldi texta,notið bókmennta, gert grein fyrir þeim tilfinningum og áhrifum sem þær vekja og hefur kynnst fjölbreyttum bókmenntum,
nýtt orðaforða íslensku við að skilja texta úr námsefni sem nemandinn þekkir,notað þekkingu og reynslu ásamt orðaforða íslensku við lestur og skilning á texta við hæfi,skilið mikilvægi þess að geta lesið og eflt eigið læsi með lestri mismunandi texta, s.s. bókmenntatexta, fræðsluefni og námsefni,
gert sér nokkra grein fyrir eðli og samsetningu tákmálsljóða, þekkt ljóð á prenti og gert sér grein fyrir rími og samhverfu,beitt nokkrum hugtökum til að fjalla um form og innihald ljóða á báðum málunum,fjallað um bundið mál og óbundið, táknmálsljóð og táknmálsfrásögn lesið og túlkað ljóð af ýmsum toga og áttað sig á myndmáli í bundnu og óbundnu máli,
þekkt og beitt hugtökunum, söguþráður, sögulok, sögupersónur og boðskapur,notað hugtök í bókmenntafræði við að gera grein fyrir þeim áhrifum sem tiltekið bókmenntaverk eða táknmálsfrásögn hefur á hann,nýtt helstu hugtök í bókmenntafræði í umræðu um bókmenntir,
tekið þátt í flutningi bókmenntatexta á táknmáli,þýtt einfalda íslenska texta á táknmál,þýtt íslenska bókmenntatexta við hæfi og fræðsluefni á táknmál,
lesið er úr táknmyndum og myndrænu efni, svo sem einföldum skýringarmyndum kortum og myndritum,lesið úr einföldum tölulegum og myndrænum upplýsingum og túlkað þær,unnið úr tölulegum og myndrænum upplýsingum, túlkað þær, tengt saman efni sem sett er fram á ólíkan hátt og nýtt sér,
aflað sér myndrænna upplýsingar úr ýmsum tiltækum gagnabrunnum, svo sem bókum og á rafrænu formi.safnað upplýsingum úr bókum eða á rafrænu formi og unnið úr þeim.aflað sér heimilda úr ýmsum gagnabrunnum svo sem bókum, tímaritum og efni á rafrænu formi.
Skráning táknmálstexta og ritun
Við lok 4. bekkjar getur nemandi:Við lok 7. bekkjar getur nemandi:Við lok 10. bekkjar getur nemandi:
skráð eigin táknmálstexta á myndrænt form,tjáð sig skýrt og af öryggi og beitt myndrænni tækni við skráningu táknmálstexta,beitt myndrænni tækni og margmiðlun við birtingu á efni á táknmáli og íslensku,
dregið rétt til stafs og skrifað íslensku skýrt og læsilega,skrifað læsilega og af öryggi með persónulegri rithönd, beitt algengum aðgerðum í ritvinnslu,skrifað skýrt og greinilega og öðlast persónulega rithönd, beitt ritvinnslu af öryggi, gengið frá texta og notað orðabækur og önnur tiltæk hjálpargögn,
nýtt, í samningu táknmálstexta og ritun, þekkingu á grunnþáttum í byggingu texta, svo sem upphafi, meginmáli og niðurlagi,valið textategund, skipulagt og orðað texta bæði á íslensku táknmáli og íslensku, svo sem sögur, frásagnir, lýsingar og fyrirmæli, á þann hátt sem hæfir tilefni,beitt skipulegum vinnubrögðum við skráningu táknmálstexta og í ritun, skipað efnisatriðum í röklegt samhengi og mótað málsgreinar og efnisgreinar,
samið táknmálstexta frá eigin brjósti, svo sem sögu, frásögn, ljóð eða skilaboð,samið texta þar sem beitt er eigin sköpun, notið þess að tjá hugmyndir sínar og reynslu og veita öðrum hlutdeild með því að kynna efnið eða leyfa öðrum að horfa á eða lesa,tjáð hugmyndir sínar og skoðanir og fært rök fyrir þeim í táknmálstexta eða rituðu máli
nýtt sér fyrirmyndir í gerð táknmálstexta og ritun, svo sem með þvi að horfa á útgefið táknmálsefni, lestri bóka, blaða eða rafræns efnislesið texta og skoðað hann með það í huga að kanna hvernig höfundur skrifar og nýtt það við eigin ritun,valið og skrifað mismunandi textagerðir sem hæfa viðkomandi verki og beitt mismunandi táknaforða og fjölbreytilegu myndmáli í táknmáli og þýtt á íslensku með mismunandi orðaforða og málsniði við hæfi,
beitt svipbrigðum og öðrum látbrigðum við greinarmerkjasetningu í táknmáli, beitt einföldum stafsetningarreglum og notað tiltæk hjálpargögn við hæfi,beitt helstu atriðum stafsetningar og greinarmerkjasetningar,beitt reglum um réttritun og hefur náð góðu valdi á stafsetningu og gerir sér grein fyrir að góð stafsetning er virðing við mál, texta og lesanda,
byggt upp skipulega frásögn og skrifað minnispunkta á íslensku fyrir frásögn flutta á táknmáli,gengið frá texta og nýtt sér orðabækur, leiðréttingarforrit og önnur hjálpargögn við ritun,viðhaft skipuleg vinnubrögð við ritun,
skrifað texta á tölvu og beitt einföldustu aðgerðum í ritvinnslu.skrifað texta á tölvu og beitt allmörgum aðgerðum í ritvinnslu.valið viðeigandi heimildir, vísað til þeirra og sett í heimildaskrá, svo sem reglur kveða á um.
Málfræði
Við lok 4. bekkjar getur nemandi:Við lok 7. bekkjar getur nemandi:Við lok 10. bekkjar getur nemandi:
skilið mikilvægi hlutverkaskipta og augnsambands í frásögnum, skilið notkun rýmis og beitt próformasögnum og látbrigðum í táknmáli,beitt hlutverkaskiptum, rými og látbrigðum á skapandi hátt,beitt hugtökunum próformasögn, hlutverkaskipti, rými og látbrigði í umræðum um málið,
ráðið í mun á sögnum nafnorðum/táknum og lýsingarorðum/ táknum og áttað sig á mismunandi hlutverki þeirra í báðum málunum,fundið próformasögn/ sagnlið, nafntákn, lýsingartákn og látbrigði í táknmálstexta og fundið tölu og áttbeygingar í táknmáli og kyn, tölu og fall í íslensku,nýtt sér grundvallarþekkingu um málfræðilegar formdeildir táknmáls og orðflokka íslensku í umfjöllun um táknmál, raddmál og ritað mál,
talað táknmál af öryggi og ræður yfir orðaforða og málskilningi sem hæfir þroska. Þekkir döfftákn og getur beitt þeim,nýtt og hefur öðlast góðan orðaforða á íslensku og íslenskutáknmáli,glöggvað sig á mikilvægi orða- og táknforða, gert grein fyrir uppbyggingu orðasafns/táknasafns íslensku og íslensks táknmáls og gert sér grein fyrir ólíkum uppruna orða og tákna og mismunandi notkun þeirra eftir aðstæðum,
beitt fingrastöfun af leikni, raðað í stafrófsröð og áttar sig á mun sérhljóða og samhljóða,flett upp orðum sem raðað er í stafrófsröð,flett upp í handbókum, orðasöfnum og rafrænum orðabönkum og nýtt þekkingu sína á málfræði til að bæta málnotkun, stafsetningu og tungumálanám,
áttað sig á byggingarhluta tákna og þekkir hugtökin fingrastöfun, tákn, samsett tákn, bókstafur, orð, samsett orð og málsgrein,nýtt hugtökin bókstafur, grunnbreyta, hljóð, sérhljóð, samhljóð, atkvæði, orð, tákn og málsgrein í umræðu um tungumálin,beitt hugtökunum grunnbreyta, handform, myndunarstaður, hreyfing og afstaða í umræðum um íslenska táknmálið,
gert grein fyrir helstu reglum við myndun nafnatákna, áttað sig á mun samnafna og sérnafna og getur nýtt sér þá þekkingu við stafsetningu,nýtt þekkingu á orðhlutum og samsetningu orða í stafsetningu og umræðu um ritaðan texta og á grunnbreytum og samsetningu tákna í táknmálstexta,nýtt sér þekkingu sína á málfræði til að bæta málnotkun, stafsetningu og tungumálanám og gert sér grein fyrir mikilvægi þess að vanda mál, bæði táknmál og íslensku, og nauðsyn þess að öðlast trú á eigin kunnáttu í málunum,
fundið samheiti og andheiti í báðum málum,stigbreytt með látbrigðum á táknmáli, þekkir samsvarandi stigbreytingu á íslenskugert grein fyrir því hvernig málin nota ólíkar leiðir til að tjá tíð og stigbreytingu,
gert sér grein fyrir ólíkri uppbyggingu íslensks táknmáls og íslensku.og getur greint tímalínur í táknmáli og fundið nútíð, þátíð og nafnhátt sagna í íslensku,nýtt þekkingu sína á málfræði við nám í íslensku og erlendum málum.
gert sér grein fyrir notagildi málfræði íslenska táknmálsins við nám í íslensku og erlendum málum.
19.7

Kennsluhættir og námsmat í íslensku

Það er hlutverk íslenskukennara að stuðla að því að nemendur öðlist þekkingu á tungumálinu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.LeikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.LeikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun. er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun. í að nota það við sem fjölbreytilegastar aðstæður. Nemendur þurfa að fá tækifæri til þess að láta reyna á mál sitt við að leysa viðfangsefni og tjá hugsun sína og skoðanir. Vekja þarf athygli þeirra á einkennum málsins, töfrum þess og mætti. Skólastofan á að vera vettvangur umræðu, samskipta af ýmsu tagi, lestrar og ritunar þar sem mikilvæg og áhugaverð verkefni eru krufin.

Allir nemendur hafa fengið máluppeldi af einhverju tagi. Flestir eru aldir upp við íslensku, vaxandi hópur hefur annað mál en íslensku að móðurmáli og allmargir hafa alist upp við táknmál. Þessi margbreytileiki kallar á kennsluhætti þar sem allir fá að njóta sín og miðla þekkingu sinni, reynslu og skapandi hugsun á þann hátt sem hverjum er fær. Mikilvægt er að viðfangsefni höfði til nemenda og miði að því að auka þekkingu þeirra á máli og styrki málnotkun í ræðu og riti og almenna hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem málnotendur.

Nauðsynlegt er að kenna um mál og gildi þess, þjálfa málnotkun í sem flestum myndum og beita gagnrýninni hugsun við lestur, ritun, í tali og hlustun. Nemendur ættu að gera sér smám saman grein fyrir því að málið er þeirra og þegar skóla sleppir er mikilvægt að þeir séu færir um að nota aðferðir og leiðir til að efla sig sem málnotendur og rækta þannig eigið mál. Læsi er lykill að bókmenntum og alls kyns upplýsingum og efniviður í nýja hugsun, ný orð og hugtök og sýn á lífið. Nemandi þarf að geta lesið og skilið margs konar texta og lagt mat á gildi þeirra. Samræður og tjáning í ræðu og riti ásamt hugrekki til að tjá skoðanir sínar, færa rök fyrir þeim og taka þátt í umræðu eru mikilvæg atriði fyrir lýðræði og getu til að taka afstöðu til siðferðilegra álitamála. Það er forsenda þess að standa vörð um mannréttindi, ásamt ýmsum öðrum viðfangsefnum sem eiga þátt í að skapa gott samfélag jafnréttis, heilbrigði og sjálfbærni. Þess vegna er mikilvægt að rækta þær leiðir sem stuðla að hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. til þátttöku og þar skiptir miklu traust og lifandi mál.

Tungumálið er eitt af mikilvægustu tækjum mannsins til að afla sér þekkingar. Það á ekki einungis við um nemendur í skóla heldur einnig ævinám mannsins. Af þeim sökum er mikilvægt að búa nemendur vel úr garði svo þeir geti valið upplýsingar í samræmi við markmið sín, væntingar og þrár úr þeim gagnabrunnum sem tiltækir eru á hverjum tíma. Upplýsinga- og samskiptatækni veitir nemendum færi á að afla sér upplýsinga í meira mæli en þekkst hefur. Því fylgir að meiri ábyrgð er sett á herðar notenda miðlanna en áður. Þeir þurfa að vera færir um að spyrja markvissra spurninga og meta þau svör sem þeir fá. Þeir verða að leitast við að meta heimildir sínar og jafnvel leggja siðferðilegt og gagnrýnið mat á það sem fyrir augu og eyru ber. Þessar breytingar gera auknar kröfur til kennara, ekki síst íslenskukennara, um að búa nemendur undir það að nýta sér þessar upplýsingaveitur á jákvæðan, uppbyggjandi og skapandi hátt.

Hæfniviðmiðum íslensku er skipt í 4 flokka, talað mál, hlustun og áhorf; lestur og bókmenntir; ritun og málfræði. Þessir flokkar eru ekki einangraðar deildir íslenskukennslunnar heldur hlutar af samofinni heild. Þar getur hver haft gagn af öðrum og mikilvægt að hafa það í huga í kennslu.

Megintilgangur námsmats í íslensku og íslensku táknmáli er að kanna stöðu nemenda, nota niðurstöður til að leiðbeina þeim um námið og laga kennslu að þörfum þeirra. NámsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.NámsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.Mat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. út frá hæfniviðmiðum. þarf ætíð að vera í gangi og það er órjúfanlegur hluti náms og kennslu. Mat verður að vera nátengt hæfniviðmiðum aðalnámskrár og skólanámskrár og vera með þeim hætti að niðurstöður nýtist sem best nemendum, foreldrum, kennurum og skólastjórn. Mikilvægt er að nemendur fái vitneskju um forsendur námsmats, til hvers sé ætlast af þeim og hvernig metið.
Við mat á námi skal leitast við að fá sem gleggstar upplýsingar um það sem nemendur kunna eða geta og þegar niðurstöðum er miðlað þarf að leggja áherslu að þeir fái tilfinningu fyrir því sem áunnist hefur og hvert ætti að vera næsta skref í náminu. Þetta beinist að því að nemendur þrói með sér raunhæft sjálfsmatSjálfsmatÞegar nemandi metur á gagnrýninn hátt eigin verk með hliðsjón af hæfniviðmiðum. Sjálfsmat er annað og meira en að gefa sjálfum sér einkunn fyrir verkefni. Það felur í sér að hugsa um sjálfan sig sem námsmann.SjálfsmatSjálfsmatÞegar nemandi metur á gagnrýninn hátt eigin verk með hliðsjón af hæfniviðmiðum. Sjálfsmat er annað og meira en að gefa sjálfum sér einkunn fyrir verkefni. Það felur í sér að hugsa um sjálfan sig sem námsmann.Þegar nemandi metur á gagnrýninn hátt eigin verk með hliðsjón af hæfniviðmiðum. SjálfsmatSjálfsmatÞegar nemandi metur á gagnrýninn hátt eigin verk með hliðsjón af hæfniviðmiðum. Sjálfsmat er annað og meira en að gefa sjálfum sér einkunn fyrir verkefni. Það felur í sér að hugsa um sjálfan sig sem námsmann. er annað og meira en að gefa sjálfum sér einkunn fyrir verkefni. Það felur í sér að hugsa um sjálfan sig sem námsmann. sem, ásamt annars konar námsmati, elur af sér gleggri sýn á námið og markvissari vinnubrögð.

Íslenska og íslenskt táknmál eru margþættar námsgreinar og námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.NámsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.Mat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. út frá hæfniviðmiðum. verður því einnig að vera með fjölbreyttu sniði. Nám sem felst í því að læra um málið kallar á annars konar mat en þegar til að mynda á að meta stöðu í lestri og hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. til að semja texta. Meta þarf lestrarhraða en þó ekki síður skilning á því sem lesið er og hve fjölbreytta texta nemendur ráða við að lesa. Þá er nauðsynlegt í ritun að meta stafsetningu, frágang og uppsetningu texta en einnig, og ekki síður, er mikilvægt að meta hvernig til tekst að semja textann og gera efninu skil þannig að lesandi skilji og það sé vænlegt til að vekja áhuga hans. Hið sama gildir um framsögn, framburð og tjáningu. Þar þarf að huga að málnotkun og skýrleika en einnig hve vel er sagt frá og hvernig nemendum tekst að koma efninu til skila og vekja áhuga viðmælanda eða áheyranda.

Það er mikilvægt að meta fjölbreytta hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. nemenda en hafa ekki einungis fá atriði í huga. Þar koma meðal annars til greina einstaklingsverkefni, hópverkefni, sjálfsmatSjálfsmatÞegar nemandi metur á gagnrýninn hátt eigin verk með hliðsjón af hæfniviðmiðum. Sjálfsmat er annað og meira en að gefa sjálfum sér einkunn fyrir verkefni. Það felur í sér að hugsa um sjálfan sig sem námsmann.SjálfsmatSjálfsmatÞegar nemandi metur á gagnrýninn hátt eigin verk með hliðsjón af hæfniviðmiðum. Sjálfsmat er annað og meira en að gefa sjálfum sér einkunn fyrir verkefni. Það felur í sér að hugsa um sjálfan sig sem námsmann.Þegar nemandi metur á gagnrýninn hátt eigin verk með hliðsjón af hæfniviðmiðum. SjálfsmatSjálfsmatÞegar nemandi metur á gagnrýninn hátt eigin verk með hliðsjón af hæfniviðmiðum. Sjálfsmat er annað og meira en að gefa sjálfum sér einkunn fyrir verkefni. Það felur í sér að hugsa um sjálfan sig sem námsmann. er annað og meira en að gefa sjálfum sér einkunn fyrir verkefni. Það felur í sér að hugsa um sjálfan sig sem námsmann., jafningjamat á viðbrögðum lesenda, hlustenda eða viðmælenda við því sem nemandi fjallar um. Próf, svo sem skimunarpróf, eru til að greina hvort um vanda sé að ræða, t.d. í lestri eða ritun, viðtöl og samræður við nemendur, mat til langs tíma svo sem ferilmappa þar sem kennara og nemendum gefst kostur á að meta framfarir í námi eða þróun vinnubragða til lengri tíma.

Móðurmál, hvert svo sem það er, er órjúfanlegur hluti persónu, miðill til að afla sér vitneskju, miðla öðrum af þekkingu sinni og taka þátt i samfélaginu. Það er mikilvægt að kanna viðhorf nemenda til málsins og kennslunnar, m.a. með það að markmiði að finna hvaða viðhorf nemandi hefur og hvar áhugi hans eða áhugaleysi liggur. Mat af þessu tagi ýtir undir vitund um málið og gildi þess og á sinn þátt í að efla sjálfstraust og gera námið markvissara.

19.8

Matsviðmið fyrir íslensku við lok grunnskóla

Í aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp.AðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp.Námskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. AðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. AðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. AðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. er hin opinbera stefna, skólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla. byggir á aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. og skólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla. og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. eru matsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat.MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat.MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat. eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. á valdi sínu við lok námstímabils. MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat. styðja við námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.. við lok grunnskóla sett fram bæði fyrir námsgreinar, námssvið og lykilhæfniLykilhæfniSamkvæmt aðalnámskrá grunnskóla byggist lykilhæfni á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. Lykilhæfni snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum.LykilhæfniLykilhæfniSamkvæmt aðalnámskrá grunnskóla byggist lykilhæfni á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. Lykilhæfni snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum.Samkvæmt aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. grunnskóla byggist lykilhæfniLykilhæfniSamkvæmt aðalnámskrá grunnskóla byggist lykilhæfni á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. Lykilhæfni snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum. á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. LykilhæfniLykilhæfniSamkvæmt aðalnámskrá grunnskóla byggist lykilhæfni á grunnþáttum menntunar og áhersluþáttum grunnskólalaga. Lykilhæfni snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum. snýr að nemandanum sjálfum, er ætlað að stuðla að alhliða þroska hans og tengist öllum námssviðum.. Matsviðmið eru lýsing á, hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar., á valdi sínu. Matsviðmiðin eiga einungis við um 10. bekk, til að styðja við námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.NámsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.Mat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. út frá hæfniviðmiðum., við lok grunnskóla. Gert er ráð fyrir að skólar setji matsviðmið fyrir aðra árganga og geri grein fyrir þeim í skólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla.SkólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla.Námskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskráAðalnámskráNámskrá, gefin út af yfirvöldum menntamála, sem kveður á um markmið og fyrirkomulag skólastarfs á landsvísu. Aðalnámskrá útfærir nánar ákvæði laga um námsgreinar og námssvið, og segir til um áherslur og vægi. Aðalnámskrá er stjórntæki til að fylgja eftir ákvæðum laga um skólastarf og er ætlað að samræma nám og kennslu að því marki sem þörf er talin á. Aðalnámskrá er hin opinbera stefna, skólanámskrá byggir á aðalnámskrá og er löguð að stefnu hvers skóla, bekkjarnámskrá byggir á aðalnámskrá og skólanámskrá og gildir fyrir hvern bekk eða námshóp. grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum., starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. SkólanámskráSkólanámskráNámskrá sem gefin er út í einstökum skólum og er nánari útfærsla á aðalnámskrá grunnskóla um markmið, inntak náms og námsmat, starfshætti og mat á árangri og gæðum skólastarfs. Skólanámskrá tekur mið af sérstöðu skóla. tekur mið af sérstöðu skóla.. Matsviðmiðin við lok 10. bekkjar lýsa hæfni á kvarða sem birtur er í aðalnámskrá: Notaður er kvarðinn A, B, C, D, þar sem A lýsir framúrskarandi hæfni, B lýsir góðri hæfni, C sæmilegri hæfni og D hæfni sem nær ekki viðmiðum sem lýst er í C.

MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat.MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat.MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat. eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. á valdi sínu við lok námstímabils. MatsviðmiðMatsviðmiðMatsviðmið eru lýsing á hversu vel nemandi hefur skilgreinda hæfni á valdi sínu við lok námstímabils. Matsviðmið styðja við námsmat. styðja við námsmatNámsmatMat á árangri nemenda í námi sem skipulagt hefur verið með hliðsjón af aðalnámskrá út frá hæfniviðmiðum.. í flokki B eru byggð á hæfniviðmiðum fyrir 10. bekk og framsetning þeirra er með þeim hætti, að gera má ráð fyrir að þorri nemenda nái þeirri hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar.Hugtakið hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikniLeikniLeikni er bæði vitsmunaleg og verkleg. Hún felur í sér að geta beitt aðferðum, verklagi og rökréttri hugsun.. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. HæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er nemendamiðuð, hæfniHæfniHugtakið hæfni felur í sér yfirsýn og getu til að hagnýta þekkingu og leikni. Hæfni sem stefnt er að í upphafi er skilgreind til að leggja grunn að heildstæðri almennri menntun. Hæfni er nemendamiðuð, hæfni er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. er útfærð innan hvers námssviðs og námsgreinar. sem þar er tilgreind. A fá þeir sem sýna framúrskarandi hæfni og C fá þeir sem ekki standast fyllilega þær kröfur sem gerðar eru í B viðmiðum. Ekki eru sett viðmið fyrir D, því sá vitnisburður er notaður þegar nemandi uppfyllir ekki kröfur sem gerðar eru í C viðmiðum. Skóli gerir þá sérstaka grein fyrir hæfni viðkomandi nemanda. Hvert matsviðmið er almenn lýsing á hæfni nemanda.

Við lokamat skiptir mestu að kennarar meti það sem til var ætlast samkvæmt hæfniviðmiðum, fullvissi sig um að matsniðurstöður séu byggðar á traustum gögnum og noti fjölbreyttar aðferðir við söfnun gagna til þess að veita nemendum, foreldrum þeirra og skólanum sem gleggstar upplýsingar um stöðu þeirra. Kennarar geta þannig fengið betri innsýn í nám hvers nemanda. Til að fá nákvæma niðurstöðu, svo sem úr samræðum eða vettvangsathugun, getur skipt máli að kennarar vinni saman við að skoða matsgögn nemenda og hafi til þess skýr viðmið.

Þennan matskvarða er skólum skylt að nota við brautskráningu nemenda úr 10. bekk. Skólar ákveða, að öðru leyti, hvernig þeir haga námsmati og einkunnagjöf eða vitnisburði nemenda í öðrum árgöngum. Vitnisburður við lok 10. bekkjar er hafður til hliðsjónar við innritun nemenda í framhaldsskóla og val á námsbrautum.

Eftirfarandi atriði geta komið að góðum notum til að auka áreiðanleika og réttmæti í mati.

  • Setja skýr viðmið eða gera grein fyrir því hvað á að meta.
  • Velja matsþætti sem hæfa vel hæfniviðmiðum, námsefni og kennsluaðferðum.
  • Undirbúa lýsingu á því sem á að meta eða sýna dæmi um vel unnin verkefni.
  • Huga vel að því að verkefni séu í samræmi við viðmið.
  • Vera vakandi yfir atriðum sem geta skekkt niðurstöður.
  • Hafa skýrar leiðbeiningar um matsaðferðir, úrvinnslu og túlkun gagna.